Oświetlenie LED do obiektu medycznego to wypadkowa wielu czynników - indywidualnych dla danego obiektu jak i ogólnych, takich jak prawo, normy i praktyka. Możemy mówić o 4 najważniejszych czynnikach decydujących o tym, jak będzie oświetlony szpital, przychodnia czy gabinet lekarski
• Normy i regulacje prawne
• Specyficzne wymagania dla różnych dziedzin medycyny
• Założenia architektoniczne obiektu oraz wizja architekta nadzorującego budowę, modernizację lub remont
• Stanowisko rzeczoznawcy ds. bezpieczeństwa i inspektora ochrony przeciwpożarowej
Aktualnie w Polsce przy odbiorach oświetlenia w obiektach użyteczności publicznej i miejscach pracy, stosuje się wytyczne pochodzące z następujących aktów prawnych i norm:
• Norma PN-EN 12464-1:2012 Oświetlenie miejsc pracy we wnętrzach z aktualizacjami - wytyczne do obliczeń oświetlenia podstawowego
• Norma PN-EN 1838: 2013 Oświetlenie awaryjne
• Ekoprojekt 2019*: nowe wymagania dotyczące jakości opraw LED: tetnienie, migotanie i efekt stroboskopowy
• Przepisy BHP
| Rodzaj pomieszczenia | Śr. natężenie oświetlenia na powierzchni roboczej Em [lx] | Współcz. olśnienia UGR | Równomierność oświetlenia Uo | Współcz. oddawania barw Ra | Wymagania specyficzne |
|---|---|---|---|---|---|
| Korytarze w dzień | 100 | 22 | 0,4 | 80 | Na poziomie podłogi |
| Korytarze w nocy | 50 | 22 | 0,4 | 80 | Na poziomie podłogi |
| Korytarze w dzień | 100 | 19 | 0,4 | 80 | Na poziomie podłogi |
| Pokoje badań | 1 000 | 19 | 0,7 | 90 | Tc: 4000K do 5000K |
| Sala operacyjna | 1 000 | 19 | 0,6 | 90 | |
| Pole operacyjne |
10 000 do 100 000 |
||||
| Sala operacyjna | 300 | 19 | 0,6 | 90 | |
| OIOM – czuwanie | 20 | 19 | nie określono | 90 | |
| Stół do sekcji zwłok | 5 000 | 90 | Tc=>5000K |
• Natężenie i oznakowania dróg ewakuacyjnych oraz obszarów otwartych (odpowiednio 1 i 0,5 lx) są standardowe,
• wymagany czas podtrzymania oświetlenia uzależniony jest od szczegółowych wymagań inspektora ochrony przeciwpożarowej sprawującego opiekę nad danym obiektem. Minimalny czas działania oświetlenia ewakuacyjnego to 1 godzina, natomiast w wybranych obszarach, gdzie mogą znajdować się osoby z ograniczoną mobilnością okres ten może zostać wydłużony do 2 lub 3 godzin.
• Oświetlenie zastępcze instalowane jest obowiązkowo na salach operacyjnych oraz w innych miejscach, gdzie procedury medyczne nie mogą zostać przerwane.
• Warto przy tym zwrócić uwagę, że w jednostkach działających przez całą dobę wymagane jest oświetlenie nocne korytarzy (50lx na poziomie podłogi).
| Obszar | Min. natężenie oświetlenia na powierzchni roboczej [lx] | Współcz. oddawania barw Ra | Wymagania specyficzne |
Minimalny czas działania oświetlenia ewakuacyjnego |
|---|---|---|---|---|
| Urządzenia przeciwpożarowe, pierwszej pomocy, oznaczenia kierunków ewakuacji, urządzenia transportowe dla inwalidów | 5 | Pomiar w płaszczyźnie pionowej na powierzchni oświetlanych urządzeń |
1 godzina lub więcej zgodnie z wymaganiami inspektora ochrony przeciwpożarowej |
|
| Drogi ewakuacyjne | 1 | 40 | Na poziomie podłogi, na środku drogi ewakuacyjnej |
1 godzina lub więcej zgodnie z wymaganiami inspektora ochrony przeciwpożarowej |
| Obszary otwarte | 0,5 | 40 | Na poziomie podłogi |
1 godzina lub więcej zgodnie z wymaganiami inspektora ochrony przeciwpożarowej |
| Obszary podwyższonego ryzyka | 10% natężenia wymaganego dla oświetlenia podstawowego, nie mniej niż 15lx | 40 | Na poziomie podłogi |
Zgodnie z czasem trwania podwyższonego ryzyka, ustala inspektor ochrony |
Rozporządzenie Komisji Europejskiej 2019/2020 z dnia 1 października 2019 r. definiuje wymogi dotyczące efektywności i jakości działania źródeł światła i osprzętu sterującego. Jednym z jej efektów jest nowy sposób etykietowania wyrobów, oraz powstanie bazy produktów, w której konsumenci będą mieli możliwość sprawdzić te parametry. Najważniejsze zalecenia:
• Flicker - tętnienie, wynikające z zasilania opraw prądem zmiennym 50Hz
Norma IEE 1789 zaleca:
Flicker percentage <8%
Flicker index < 0,1
• Migotanie, czyli nieregularne zmiany natężenia światła wywołane zakłóceniami w sieci zasilającej:
PstLM <1
• Efekt stroboskopowy
SVM < 0,9 a po roku 2024 SVM<0,4
